تصاویر رادیوگرافی در مراحل کاشت ایمپلنت دندانی

استفاده از تصویربرداری تشخیصی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت در طول سال ها به شدت تغییر کرده است. ارزیابی جامع و دقیق رادیوگرافی یک جنبه حیاتی طرح درمان کاشت ایمپلنت های دندانی است. تکنیک های مختلف تصویربرداری برای ارزیابی کیفیت، کمیت و ساختارهای آناتومیک استخوان در رابطه با محل های پیشنهادی برای کاشت ایمپلنت استفاده شده اند. به طور سنتی، پزشکانی که کاشت ایمپلنت را انجام می دهند، در دندانپزشکی ایمپلنت روی روش های رادیوگرافی معمولی دو بعدی تکیه می کنند. با این حال، با ظهور توموگرافی کامپیوتری (CT)، عصر جدیدی در تمام مراحل بررسی تصویربرداری رادیوگرافیک از بیمارانی که می خواهند کاشت ایمپلنت دندانی انجام دهند، در دسترس قرار گرفته است. این پیشرفت های تکنولوژیکی، سطح اطلاعات دقیق در دسترس پزشکان کاشت ایمپلنت را در مراحل تشخیص، طرح درمان، جراحی و مراحل پروتز درمان کاشت ایمپلنت های دندانی، را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. این مقاله به بررسی فناوری های مختلف رادیوگرافیک و کمک های تشخیصی آنها در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت های دندانی، و ارتباط آن با ارزیابی قبل از جراحی، طرح درمان و ارزیابی پس از جراحی می پردازد.

طبقه بندی تکنیک های تصویربرداری رادیوگرافی

هدف از تصویربرداری رادیوگرافی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت های دندانی، بدست آوردن کاربردی ترین و جامع ترین اطلاعاتی است که بتوان از آنها برای مراحل مختلف درمان ایمپلنت های دندانی استفاده کرد. تیم کاشت ایمپلنت باید هر بیمار را ارزیابی نماید که طی آن بایستی از تصویربرداری استفاده شود، و تصمیم باید بر اساس اطلاعات صحیح و عملی باشد.

مرحله اول

مرحله اول، تصویربرداری ایمپلنت قبل از جراحی نامیده می شود، و شامل تمام معاینات رادیولوژیک گذشته و بررسی های رادیولوژیک جدید است، که برای کمک به تیم کاشت ایمپلنت در تعیین طرح درمان جامع نهایی بیمار انتخاب شده اند. اهداف این مرحله از تصویربرداری شامل تمامی اطلاعات جراحی و پروتز لازم برای تعیین کمیت و کیفیت استخوان، شناسایی ساختارهای حیاتی، نیازهای پروتز مصنوعی، محل های پیشنهادی کاشت ایمپلنت، و وجود یا عدم وجود بیماری است.

مرحله دوم

مرحله دوم، فاز تصویربرداری جراحی و حین جراحی ایمپلنت نامیده می شود، و تمرکز آن روی کمک به مداخله جراحی و پروتز مصنوعی بیمار است. هدف این مرحله از تصویربرداری، ارزیابی مکان های جراحی در حین و بلافاصله پس از جراحی، کمک به یافتن موقعیت و جهت ایده آل ایمپلنت های دندانی، ارزیابی مرحله بهبود و جوش خوردن در طول جراحی ایمپلنت، و اطمینان از این است که موقعیت اباتمنت و ساخت پروتز نهایی صحیح می باشند.

مرحله سوم

مرحله سوم، تصویربرداری ایمپلنت پس از قرار گیری پروتز روی آن نامیده می شود. این مرحله درست پس از قرار دادن پروتز مصنوعی شروع می شود و به طور نامحدود ادامه می یابد. اهداف این مرحله از تصویربرداری دسترسی به نگهداری طولانی مدت، جوش خوردن و عملکرد ایمپلنت ها است که شامل ارزیابی مجموعه ایمپلنت و سطوح استخوان کرستال اطراف است.

روش های تصویربرداری

تصمیم گیری برای تصویربرداری از بیمار بر اساس نیازهای بالینی بیمار انجام می شود. برای بدست آوردن یک بررسی رادیولوژیک از یک منطقه خاص مورد علاقه، روش تصویربرداری انتخاب می شود که اطلاعات تشخیصی لازم در رابطه با نیازهای جراحی و پروتز مصنوعی بیمار را ارائه می دهد. به حداکثر رساندن نسبت سود به خطر، برای بدست آوردن اطلاعات از معاینات تصویربرداری یک اصل اساسی رادیولوژی است. معایناتی که به ایجاد این نتیجه شناخته شده اند، لزوماً معایناتی نیستند که کمترین هزینه را داشته باشند، به مراجعه به دندانپزشک نیاز دارند یا به قرار گرفتن در معرض کمترین میزان تابش نیاز دارند. با این حال، آنها تیم کاشت ایمپلنت را قادر می سازند تا اطلاعات لازم که برای موفقیت فرایندهای کاشت ایمپلنت بسیار مهم هستند را بدست آورند.

بسیاری از روش های تصویربرداری، در تحقیقات گذشته به عنوان مفید برای تصویربرداری کاشت ایمپلنت های دندانی گزارش شده اند، از جمله ابزارهایی که اخیراً به صورت خاص برای تصویربرداری ایمپلنت های دندانی ساخته شده اند. در گذشته تصویربرداری رادیوگرافیک به تصویربرداری دو بعدی آنالوگ محدود بود. روش های تصویربرداری آنالوگ سیستم های دو بعدی هستند که از فیلم رادیوگرافی یا صفحه های تشدید کننده به عنوان گیرنده تصویر استفاده می کنند. با این حال، کیفیت تصویر این سیستم ها با معایب بسیاری مانند کیفیت وضوح، میدان دید محدود (FOV)، زمان بر بودن، قرار گرفتن بیش از حد در معرض پرتو، و وابستگی شدید به ویژگی های اپراتور مواجه است.

انواع روش های تصویربرداری

• رادیوگرافی پری اپیکال
• رادیوگرافی پانورامیک
• رادیوگرافی اکلوزال
• رادیوگرافی سفالومتری
• رادیوگرافی توموگرافی معمولی
• سی تی (سه بعدی)
• CBCT توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی
• سی تی پزشکی
• MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
• (سه بعدی)
• CT (توموگرافی کامپیوتری) تعاملی (سه بعدی)

در گذشته رادیوگرافی داخل دهانی همراه با تصاویر پانورامیک به عنوان تنها عوامل تعیین کننده در تشخیص و طراحی درمان کاشت ایمپلنت های دندانی مورد استفاده قرار می گرفتند. تکنیک های تصویربرداری دو بعدی در زمینه دندانپزشکی دارای معایب ذاتی هستند، و نشان داده شده است که تصاویر منفی کاذب و مثبت کاذب بالایی را نشان می دهند. با پیشرفت فناوری رادیوگرافی، در حال حاضر سیستم های مختلف تصویربرداری سه بعدی برای تخصص دندانپزشکی در دسترس هستند، که این امکان را برای تیم های جراحی کاشت ایمپلنت فراهم می کنند که تعداد نامحدودی از اطلاعات تشخیصی را جمع آوری کنند.

تصویربرداری پیش از جراحی و تشخیصی (مرحله اول)

هدف از ارزیابی رادیوگرافیک قبل از جراحی، ارزیابی کیفیت و کمیت استخوان موجود، زاویه بندی استخوان، و انتخاب مکان های بالقوه ایمپلنت و بررسی عدم وجود آسیب شناسی یاخته ای است. با این حال، هیچ تکنیک تصویربرداری رادیوگرافی دو بعدی ایده آلی در زمینه کاشت ایمپلنت های دندانی وجود ندارد که برای همه بیماران قابل قبول باشد. هنگام انتخاب روش رادیوگرافیک برای ارزیابی قبل از جراحی، باید معاینه دقیق گزینه های تصویربرداری موجود برای انتخاب بر اساس نیازهای بیمار ارزیابی شود. در رادیولوژی دندانپزشکی و پزشکی، یک اصل توصیه شده هنگام انتخاب روش رادیوگرافیک مناسب بر اساس دوز پرتو است. همیشه باید از اصل “اندک تا حد معقول قابل دستیابی” پیروی کرد، که بیان می کند که تکنیک تصویربرداری تشخیصی انتخاب شده باید شامل کمترین دوز پرتو ممکن برای بیمار باشد. با این حال، مراقبت از بیمار و طراحی درمان نباید در پاسخ به دوز پرتو به خطر بیفتد. پیشرفت های فناوری که در سال های اخیر امکان کاهش دوز تشعشع برای بدست آوردن تصویر رادیوگرافی مشابه را فراهم می کنند، این نگرانی را به طور چشمگیری کاهش داده اند.

همه روش های شناسایی شده که در بالا به آنها اشاره شد، در تحقیقات گذشته نشان داده شده است که در اولین مرحله تشخیصی درمان استفاده شده اند. با این حال، روش رادیوگرافیک انتخاب شده باید امکان طراحی درمان قبل از جراحی ایمپلنت را با وضوح بالا و اطلاعات سه بعدی دقیق ابعادی در مورد بیمار در محل های کاشت پیشنهادی امکان پذیر سازد.

روش های تصویربرداری فهرست شده در بالا را می توان به روش های تصویربرداری دو بعدی و سه بعدی مسطح تقسیم کرد. روش های تصویربرداری مسطح شامل تصویربرداری پری آپیکال، بایت وینگ، اکلوزال و سفالومتریک می شوند و به سادگی تصاویری دو بعدی از آناتومی بیمار هستند. تکنیک های تصویربرداری سه بعدی شامل CT، توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است، که دندانپزشک را قادر می سازد حجمی از آناتومی بیمار را مشاهده کند. این تکنیک ها از نظر کمی دقیق هستند، و مدل های سه بعدی آناتومی بیمار را می توان از داده های تصویر استخراج کرد و برای تولید راهنماهای جراحی استریولیتوگرافی و چارچوب های پروتز استفاده کرد.

این مرحله از تصویربرداری ایمپلنت برای ارزیابی وضعیت فعلی دندان ها و فک های بیمار و به منظور توسعه و اصلاح طرح درمانی بیمار در نظر گرفته شده است. ارزیابی بیمار توسط اعضای تیم کاشت ایمپلنت های دندانی با مرور سوابق پزشکی بیمار، معاینه بالینی کامل و ارزیابی معاینات رادیولوژیکی بیمار انجام می شود. تیم کاشت ایمپلنت دندانی باید بتواند وجود هرگونه آسیب شناسی را رد کند و یک هدف بالینی آزمایشی ایجاد کند که نیازهای عملکردی و زیبایی شناختی بیمار را برآورده می کند.

هدف این مرحله از درمان، ایجاد و اجرای یک طرح درمان برای بیمار است که با قرار دادن دقیق و استراتژیک ایمپلنت های دندانی، امکان احیاء عملکرد و زیبایی بیمار را فراهم می کند. نیازهای عملکردی و زیبایی بیمار را می توان از نظر فیزیکی به یک الگوی تشخیصی سه بعدی تبدیل کرد، که تیم کاشت ایمپلنت را قادر می سازد تا مکان های خاص آتی جراحی ایمپلنت را در معاینات تصویربرداری شناسایی کند. اهداف خاص تصویربرداری پیش از قرار گیری پروتز در زیر فهرست شده اند.

اهداف تصویربرداری پیش از قرار گیری پروتز مصنوعی دندانی

• شناسایی آسیب شناسی
• تعیین کیفیت استخوان
• تعیین مقدار استخوان
• تعیین موقعیت ایده آل ایمپلنت
• تعیین جهت ایده آل ایمپلنت

رادیوگرافی پری اپیکال

تکنیک

رادیوگرافی های پری اپیکال تصاویری با وضوح بالا از ناحیه محدودی از تیغه آلوئولار فک پایین یا فک بالا هستند. دو تکنیک تصویر برداری داخل دهانی وجود دارند که ممکن است در رادیولوژی پری اپیکال مورد استفاده قرار گیرند: تکنیک های موازی و نصف کردن زاویه. گرچه امروزه هر دو روش در دندانپزشکی استفاده می شوند، اما به دلیل تحریف و بزرگنمایی کمتر، به طور کلی تکنیک موازی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت های دندانی ترجیح داده می شود. تکنیک موازی مستلزم قرار دادن فیلم یا حسگر موازی با محور طولانی ایمپلنت، دندان یا ساختار استخوانی مورد نظر است. علاوه بر این، پرتو مرکزی پرتو اشعه ایکس عمود بر فیلم یا سنسور هدایت می شود. این تکنیک، هنگامی که در کاشت ایمپلنت های دندانی استفاده می شود، تحریف هندسی و بزرگنمایی را کاهش می دهد. اگر برای بدست آوردن تصاویر از تکنیک دو نیم کردن زاویه یا یک تکنیک ضعیف استفاده شود، تصاویر بدست آمده، اندازه های عمودی و افقی نادرستی خواهند داشت. تکنیک موازی اعوجاج را حذف می کند و معمولاً بزرگنمایی را به کمتر از ۱۰ درصد محدود می کند. در برخی موارد، به دلیل آناتومی ناحیه اطراف، برای مشاهده ناحیه آپیکال استخوان یا ایمپلنت، تکنیک دو نیم کردن زاویه ضروری است.

یکی از قابل توجه ترین پیشرفت های اخیر در رادیولوژی دندانی، ظهور فناوری دیجیتال است، که امکان کاهش محدودیت های متعدد رادیوگرافیک داخل دهانی مرسوم را فراهم کرده است. مزایای رادیوگرافی دیجیتال و کاربردهای آن در کاشت ایمپلنت های دندانی به خوبی مستند شده است. با استفاده از رادیوگرافی دیجیتال، فرایندهای جراحی کاشت ایمپلنت و پروتزهای مصنوعی دندانی ساده شده اند در عین حال که کارایی آنها افزایش یافته است.

رادیولوژی دیجیتال یک فرآیند تصویربرداری است که در آن فیلم با سنسوری جایگزین می شود که داده ها را جمع آوری می کند. سپس اطلاعات آنالوگ دریافت شده توسط نرم افزار تخصصی تفسیر می شوند و روی مانیتور کامپیوتر یک تصویر ایجاد می شود. تصویر حاصل را می توان به روش های مختلفی تغییر داد، مانند مقیاس خاکستری، روشنایی، کنتراست و وارونگی. برای بهبود تصویر دیجیتال برای ارزیابی بهتر، ممکن است تصاویر رنگی ایجاد شوند. اکنون برنامه های نرم افزاری رایانه ای در دسترس هستند که امکان کالیبراسیون تصاویر بزرگنمایی شده را فراهم می کنند، بنابراین اندازه گیری های دقیق را تضمین می کنند.

در مقایسه با رادیوگرافی های معمولی، پرتوی که از متداول ترین سیستم های دیجیتالی ساتع می شود، به میزان قابل توجهی کمتر است، در حالی که وضوح عالی دارند. با این حال، با توجه به کاشت ایمپلنت های دندانی، چشمگیرترین پیشرفت در رادیوگرافی دیجیتالی سرعت آنی ایجاد تصاویر است، که در طول قرار دادن ایمپلنت ها با جراحی و تأیید قرار دادن قطعات پروتزی بسیار مفید است.

مزایا

رادیولوژی پری اپیکال یک روش رادیولوژیکی عالی است که نسبت به سایر تکنیک های رادیوگرافی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت مزایای زیادی دارد. دوز اشعه این نوع رادیوگرافی بسیار اندک است، بخصوص اگر تصاویر به صورت دیجیتالی گرفته شوند. تصاویر بدست آمده وضوح بالایی دارند و می توان آنها را به روش های مختلفی تغییر داد، مانند مقیاس خاکستری، روشنایی، کنتراست و وارونگی. برای بهبود ارزیابی و خوانش تراکم، ممکن است تصاویر رنگی تشکیل شوند. در حال حاضر تعداد زیادی برنامه های نرم افزاری رایانه ای برای کالیبراسیون تصاویر بزرگنمایی شده در دسترس هستند، بنابراین اندازه گیری های دقیق را تضمین می کنند.

معایب

رادیولوژی پری اپیکال دارای معایب ذاتی است. از آنجا که صفحات کورتیکال در فک پایین ضخیم هستند، دسترسی به کانال فک پایین و تراکم استخوان دشوار است. تحریف شکل تصویر و بزرگنمایی ممکن است زمانی وجود داشته باشند که بزرگنمایی نابرابر جسم وجود داشته باشد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فاصله کانونی کل ناحیه مورد نظر (به عنوان مثال، استخوان آلوئولار، ایمپلنت) تا جسم برابر نباشد. هنگامی که پرتو اشعه ایکس بر جسم عمود باشد اما جسم با فیلم موازی نباشد، کوتاه شدن رخ خواهد داد. در صورتی که پرتو اشعه ایکس بر جسم عمود باشد اما روی فیلم عمود نباشد، افزایش طول رخ خواهد داد. این مفاهیم اساسی و مهم کمک می کنند تحریف و بزرگنمایی در هنگام استفاده از رادیوگرافی داخل دهانی به حداقل برسند.

بزرگنمایی تصویر را می توان با قرار دادن یک نشانگر رادیوگرافیک با ابعاد شناخته شده (به عنوان مثال، بلبرینگ ۵ میلی متری) در ناحیه کرستال محل مطلوب ایمپلنت ارزیابی کرد. هنگامی که نشانگر دراز شده باشد، محل ایمپلنت نیز کشیده می شود. به عنوان مثال، اندازه گیری رادیوگرافیک یک بلبرینگ ۸ میلی متری به بزرگنمایی ۶۲ درصدی (۵ میلی متر/۸ میلی متر = ۶۲ درصد) مربوط می شود. بنابراین، تصویر زیر بلبرینگ ممکن است بزرگنمایی ۶۰ درصدی ابعاد را نشان دهد. اکثر سیستم های رادیوگرافیک دیجیتالی دارای برنامه های بزرگنمایی داخلی هستند که امکان تعیین این تحریف را فراهم می کند.

مهم ترین نقطه ضعف رادیولوژی پری آپیکال که منجر به تحریف تصویر می شود، مشکل در نحوه قرار گیری فیلم است. در شرایط خاص، نقطه عطف مخالف استخوان موجود در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت فراتر از اتصالات عضله زبانی در فک پایین یا فراتر از طاق پالاتال در فک بالا است. به این ترتیب، تصویر اغلب باید کوتاه شود تا صفحه قشر روبرو را تصویر سازی کند و تعیین ارتفاع واقعی استخوان موجود ممکن است دشوار باشد.

تراکم استخوان در کرست نیز عاملی برای ارزیابی تحلیل استخوان کرستال با شاخص های رادیوگرافیک است. در استخوان D4 هیچ صفحه کورتیکالی روی کرست crest وجود ندارد و در درجه اول استخوان ترابکیولار ظریف وجود دارد. اثرات فرسودگی زمانی شایع هستند که از تنظیمات استاندارد کیلوولت (kVp) و میلی آمپر (mA) استفاده می شوند، که باعث می شود ارزیابی تحلیل استخوان کرستال با سیستم های دیجیتالی داخل دهانی در این شرایط مفید باشد.

خلاصه مزایا و معایب تصاویر رادیوگرافی پری آپیکال

مزایا

• دوز کم اشعه
• حداقل بزرگنمایی با تراز و موقعیت مناسب
• کیفیت بالا
• ارزان

محدودیت ها

• تحریف و بزرگنمایی
• حداقل ارزیابی محل کاشت ایمپلنت
• مشکل در قرار دادن فیلم
• وابسته به تکنیک
• عدم تصویربرداری مقطعی

کاربردها

• ارزیابی فضاهای کوچک بی دندانی
• هم ترازی و جهت گیری در طول جراحی
• ارزیابی شرایط پیشرفت و نگهداری

مرحله اول و مرحله دوم

تصویربرداری پری آپیکال اغلب در مرحله اول و دوم درمان استفاده می شود. ارزیابی فضاهای کوچک بی دندانی، هم ترازی و جهت گیری ایمپلنت در حین جراحی، و تأیید عدم تجاوز ایمپلنت به ریشه دندان مجاور یا کانال فک پایین در حین جراحی، از جمله مزایای اصلی تصاویر پری آپیکال هستند. در حالت ایده آل، تصاویر رادیوگرافی دیجیتال پری آپیکال در صورت امکان باید بلافاصله پس از جراحی گرفته شوند. این نوع تصویر را می توان به عنوان مبنای ارزیابی سطوح استخوان و بهبودی استفاده کرد.

تصویربرداری اباتمنت و اجزاء پروتز مصنوعی دندانی

هنگام ارزیابی قالب های انتقالی همراه با قرار دادن اجزاء تکیه گاه دو تکه، برای تأیید جای گیری کامل، باید تصاویر رادیوگرافی انجام شوند. رادیوگرافی های داخل دهانی باید به دلیل وضوح هندسی بالا برای ارزیابی هرگونه ناهماهنگی استفاده شوند. با این حال، باید مراقب بود، تا پرتو اشعه ایکس در زاویه عمود بر محور طولی ایمپلنت هدایت شود. حتی یک زاویه خفیف ممکن است باعث شود که یک شکاف جزئی دور از دید باقی بماند. هنگامی که نحوه قرار گیری برای رادیوگرافی های پری آپیکال دشوار است، می توان از رادیوگرافی بایت وینگ یا پانورامیک استفاده کرد.

تصویربرداری بعد از پروتزهای مصنوعی (درمان مرحله سوم)

در حالت ایده آل، پس از جایگذاری پروتز باید یک تصویر رادیوگرافی گرفته شود تا به عنوان مبنای ارزیابی های آتی تأیید تناسب اجزاء و ارزیابی سطح استخوان حاشیه ای عمل کند. باید دقت شود تا اطمینان حاصل شود که همه اجزاء به اندازه کافی متناسب هستند. علاوه بر این، سطح استخوان حاشیه ای باید برای ارزیابی آتی تعیین شود. علاوه بر این، گرفتن تصویر بعد از جایگذاری پروتز مصنوعی ممکن است برای تأیید عدم وجود سمان استفاده شود، که ممکن است منجر به تحریک بافت، تحلیل استخوان و عفونت شود.

تصویربرداری به منظور بررسی پیشرفت بهبود و نگهداری

برای ارزیابی موفقیت ایمپلنت، بی تحرکی و شواهد رادیوگرافیک استخوان مجاور بدنه ایمپلنت دو مورد از دقیق ترین کمک های تشخیصی در ارزیابی موفقیت هستند. رادیوگرافی های پیگیری باید ۱ سال بعد از بارگذاری عملکردی و به صورت سالانه، به مدت ۳ سال نخست، گرفته شود. مطالعات متعدد نشان داده اند که در سال اول، تحلیل استخوان حاشیه ای و نرخ بالاتر شکست مشاهده می شود.

از نظر رادیوگرافیکی، عدم جوش خوردن استخوان با ایمپلنت یا از بین رفتن آن، معمولاً به صورت یک خط رادیولوسنت (رادیوگذران) در اطراف ایمپلنت نشان داده می شود. با این حال، تشخیص های منفی کاذب ممکن است زمانی انجام شوند که بافت نرم اطراف ایمپلنت به اندازه کافی پهن نباشد تا بر وضوح روش رادیوگرافیک غلبه کند. تشخیص های مثبت کاذب نیز ممکن است زمانی انجام شوند که در نتیجه مجاورت ناحیه ای که تراکم رادیوگرافی پایین تر دارد با ناحیه ای که تراکم بالا (ایمپلنت) دارد، “اثر باند ماخ” ایجاد شود، که منجر به ایجاد یک ناحیه شفاف تر رادیوگرافیکی نسبت به حالت واقعی می شود. با این حال، تحقیقات نشان داده اند که با پردازش دیجیتالی تصویر، امکان اثر باند ماخ به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. علاوه بر این، از نظر “افزایش لبه”، رادیوگرافی دیجیتال نشان داده شده است که نسبت به رادیوگرافی معمولی که قابلیت تشخیص فضای بین ایمپلنت و استخوان اطراف را دارد، یک مزیت دارد. به دلیل تنوع مشکلات تحت کنترل اپراتور، یک پروتکل تضمین کیفیت دقیق باید برای حفظ کیفیت تصویر ایده آل در طول زمان استفاده شود. نحوه قرار گیری مناسب باید در کنار مستندات تنظیمات kVp و mA برای مراجعات بعدی ثبت شوند.

در بررسی های رادیوگرافیکی بعدی، سطح استخوان حاشیه ای با رادیوگرافی های اولیه بعد از دریافت پروتز مصنوعی مقایسه می شوند. بنابراین، شبیه بودن تصاویر رادیوگرافی که از نظر هندسی، چگالی و کنتراست، بسیار مهم است. برای اطمینان از دقت، تصاویر رادیوگرافی پری آپیکال استاندارد ضروری هستند؛ با این حال، بازسازی موقعیت بسیار دشوار است. دستگاه های نگهدارنده فیلم متعددی مستند شده اند که به ایمپلنت، اباتمنت یا پروتز مصنوعی متصل می شوند تا هندسه تصویر را استاندارد کنند. هنگامی که برجستگی های مناسب به دست آمدند، رزوه های ایمپلنت در هر دو طرف ایمپلنت به وضوح دیده می شوند. اگر رزوه ها در رادیوگرافی ها به وضوح دیده نشوند، باید تغییراتی در زاویه پرتو ایجاد شود. اگر رزوه های پراکنده در سمت راست ایمپلنت وجود داشته باشند، زاویه پرتو بیش از حد در جهت برتر قرار گرفته است. اگر رزوه ها در سمت چپ پراکنده باشند، زاویه پرتو از یک زاویه پایین تر است. با رادیوگراف های ارتقاء داده شده دیجیتالی، تکنیک های متعددی برای اندازه گیری سطوح استخوان اطراف ایمپلنت ها ارائه شده اند. نشان داده شده است که اندازه گیری های با کمک کامپیوتر، خط کش ها، کولیس ها و ارزیابی رزوه های فوق استخوانی، نتایج بسیار قابل تکراری دارند.

رادیولوژی پری آپیکال، به طور خلاصه:

• یک روش اولیه مفید با عملکرد بالا است که برای ارزیابی بیماری های استخوانی یا دندانی موضعی استفاده می شود.
• دارای مزایای ذاتی پرتو کمتر، سرعت لحظه ای، و وضوح بالاتر است.
• در تعیین مقدار استخوان ارزش محدودی دارد زیرا ممکن است تصویر بزرگنمایی یا تحریف شده باشد و بعد سوم استخوان (عرض) را به تصویر نکشد.
• در تعیین تراکم یا معدنی شدن استخوان ارزش محدودی دارد (صفحات قشر جانبی از تفسیر دقیق جلوگیری می کنند و نمی توانند تغییرات جزئی استخوان ترابکولار را متمایز کنند).
• در شناسایی ساختارهای حیاتی ارزش دارد، اما در به تصویر کشیدن ارتباط فضایی بین ساختارها و محل کاشت پیشنهادی کاربرد کمی دارد.
• در طول مراحل دریافت پروتز و نگهداری درمان، مفید است.

رادیوگرافی اکلوزال

رادیوگرافی های اکلوزال رادیوگرافی های مسطحی هستند که با قرار دادن فیلم به صورت داخل دهانی، موازی با صفحه اکلوزال با پرتو اشعه ایکس مرکزی، عمود بر فیلم برای تصویر فک پایین و مورب (معمولاً ۴۵ درجه) با فیلم، برای تصویر فک بالا تولید می شوند. رادیوگرافی اکلوزال تصاویر مسطح با وضوح بالا از بدنه فک پایین یا فک بالا تولید می کند. رادیوگرافی اکلوزال فک بالا ماهیت مایل دارد و به قدری تحریف شده اند، که برای دندانپزشکی کاشت ایمپلنت، برای تعیین هندسه یا درجه معدنی شدن محل کاشت ایمپلنت، از نظر کمی کاربرد اندکی دارند. علاوه بر این، ساختارهای حیاتی مانند سینوس ماگزیلاری، حفره بینی و کانال پالاتین بینی نشان داده شده اند، اما ارتباط فضایی با محل کاشت ایمپلنت، به طور کلی با این برجستگی از بین می روند.

مزایا

• ارزیابی آسیب شناسی (سیالیت ها)

محدودیت ها

• عرض باکو-لینگوال واقعی در فک پایین را نشان نمی دهد.
• مشکل در نحوه قرار گیری.

از آنجا که رادیوگرافی اکلوزال فک پایین یک تصویر قائم است، در مقایسه با رادیوگرافی اکلوزال فک بالا، تصویرسازی آن کمتر تحریف شده است. با این حال، استخوان آلوئولار فک پایین عموماً رو به جلو منحرف می شود و در قسمت خلفی تمایل انحراف به سمت زبانی را نشان می دهد، و تصویری مورب و مخدوش از استخوان آلوئولار مندیبل ایجاد می کند که در دندانپزشکی ایمپلنت کاربرد اندکی دارد. علاوه بر این، تصاویر رادیوگرافی اکلوزال فک پایین وسیع ترین پهنای استخوان را نشان می دهد (یعنی سمفیز symphysis) در مقابل عرض در تاج، جایی که اطلاعات تشخیصی بیشتری نیاز است. میزان معدنی شدن استخوان ترابکولار در این تصویر مشخص نمی شود و رابطه فضایی بین ساختارهای حیاتی مانند کانال فک پایین و سوراخ ذهنی و محل ایمپلنت پیشنهادی با این تصویر از بین می رود. در نتیجه، رادیوگرافی های اکلوزال به ندرت در دندانپزشکی برای مراحل تشخیصی قبل از جراحی کاشت ایمپلنت استفاده می شوند.

رادیوگرافی سفالومتری

رادیوگرافی های سفالومتریک، رادیوگراف های مسطح و جهت دار از جمجمه هستند. زاویه جمجمه با استفاده از یک سفالومتر به سمت دستگاه اشعه ایکس و گیرنده تصویر قرار می گیرد که موقعیت جمجمه را با تصاویر داخل کانال شنوایی خارجی را به صورت فیزیکی ثابت می کند. هندسه دستگاه های تصویربرداری سفالومتریک منجر به بزرگنمایی ۱۰ درصدی تصویری می شود، در حالی که یک شیء کانونی ۶۰ اینچی با فاصله ۶ اینچ تا فیلم قرار دارد.

رادیوگرافی سفالومتریک جانبی با صفحه میانی- ساژیتال بیمار، دارای زاویه موازی با گیرنده تصویر تهیه می شود. این نوع رادیوگرافی تصویر مقطعی از استخوان آلوئولار فک پایین و فک بالا در صفحه میانی- ساژیتال ارائه می دهد. با چرخش جزئی سفالومتر، می توان تصویر مقطعی از فک پایین یا فک بالا را در ناحیه دندان های پیشین لترال یا دندان های نیش نشان داد. برخلاف تصاویر پانوراما یا پری آپیکال، نمای مقطعی از استخوان آلوئولار رابطه فضایی بین اکلوژن و زیبایی را با طول، عرض، زاویه و هندسه استخوان آلوئولار نشان می دهد و برای تعیین کمیت استخوان دقیق تر است. ایمپلنت ها اغلب باید در نواحی قدامی مجاور صفحه زبانی قرار گیرند.

رادیوگرافی سفالومتری لترال مفید است زیرا هندسه استخوان آلوئولار در ناحیه میانی- قدامی و ارتباط صفحه زبانی با آناتومی اسکلتی بیمار را نشان می دهد. عرض استخوان در ناحیه سمفیز و رابطه بین قشر باکال و ریشه های دندان های قدامی نیز ممکن است قبل از برداشت این استخوان برای افزایش عرض تیغه استخوانی، مشخص شوند. همراه با رادیوگرافی پری آپیکال منطقه ای، اطلاعات کمی فضایی برای نشان دادن هندسه محل کاشت ایمپلنت و رابطه فضایی بین محل کاشت ایمپلنت و ساختارهای مهم مانند کف حفره بینی، فرورفتگی قدامی سینوس ماگزیلاری و کانال پالاتین بینی در دسترس است. نمای سفالومتریک جانبی همچنین می تواند به ارزیابی تحلیل رفتگی بعد عمودی، رابطه قوس اسکلتی، نسبت قدامی روکش با ایمپلنت، نیمرخ بافت نرم، موقعیت دندان قدامی در پروتز مصنوعی و گشتاور نیروها کمک کند. در نتیجه تصاویر رادیوگرافی سفالومتریک ابزاری مفید برای تهیه طرح درمان ایمپلنت بویژه برای بیمارانی است که هیچ دندانی ندارند. با این حال، این تکنیک برای نشان دادن کیفیت استخوان مفید نیست و فقط یک تصویر مقطعی از استخوان آلوئولار را نشان می دهد، جایی که در آن پرتوهای مرکزی دستگاه اشعه ایکس بر استخوان آلوئولار مماس هستند.

معایب رادیوگراف های سفالومتریک شامل اطلاعات مقطعی محدود به ناحیه خط وسط و مشکل در دسترسی به دستگاه سفالومتری هستند. هر ساختار واقع در غیر از خط وسط، در سمت مخالف قرار می گیرد. این تکنیک رادیوگرافی، به تکنیک اپراتور حساس است، و در صورت قرارگیری نامناسب، منجر به تحریف تصویر می شود. از آنجا که رادیوگرافی های سفالومتری جانبی از صفحه های تشدید کننده استفاده می کنند، وضوح و شفافیت در مقایسه با تکنیک های رادیوگرافیک داخل دهانی به خطر می افتند.

مزایا

• ارتفاع و عرض در ناحیه قدامی
• بزرگنمایی اندک
• رابطه اسکلتی
• نسبت روکش به ایمپلنت (قدامی)
• موقعیت دندان در پروتز
• ارزیابی کمیت استخوان در ناحیه قدامی قبل از پیوند سمفیز

محدودیت ها

• در دسترس بودن
• اطلاعات تصویر به خط وسط محدود هستند
• کاهش وضوح و شفافیت
• حساس به تکنیک

کاربردها

• در ترکیب با سایر تکنیک های رادیوگرافی برای ایمپلنت های قدامی استفاده می شود
• ارزیابی پیوند استخوان سمفیز

رادیوگرافی پانورامیک

رادیوگرافی پانورامیک یک تکنیک رادیوگرافی توموگرافی با صفحه خمیده است که برای به تصویر کشیدن بدنه مندیبل (فک پایین)، ماگزیلا (فک بالا) و سینوس های ماگزیلا استفاده می شود. در گذشته، این روش احتمالاً پرکاربردترین روش تشخیصی در دندانپزشکی کاشت ایمپلنت بود. با این حال، برای تصویربرداری کمی قبل از جراحی کاشت ایمپلنت، رادیوگرافی پانورامیک بیشترین تشخیص را ندارد. این تکنیک رادیوگرافی تصویری از قسمتی از فک ها با ضخامت و بزرگنمایی متغیر تولید می کند. گیرنده تصویر به طور سنتی فیلم رادیوگرافی بوده است اما ممکن است یک صفحه فسفر ذخیره دیجیتالی یا یک گیرنده دستگاه همراه با شارژ دیجیتالی باشد.

مزایا

• شناسایی آسان نقاط مخالف
• ارزیابی اولیه ارتفاع عمودی استخوان
• راحتی، سهولت و سرعت در عملکرد، در اکثر مطب های دندانپزشکی
• ارزیابی آناتومی درشت فک ها و هرگونه یافته پاتولوژیک مرتبط

محدودیت ها

• تحریف لاینفک در سیستم پانوراما
• خطا در نحوه قرار گیری بیمار
• کیفیت استخوان را نشان نمی دهد
• اندازه گیری های گمراه کننده به دلیل بزرگنمایی و نداشتن بعد سوم
• عدم وجود رابطه فضایی بین ساختارها

محدودیت های قابل توجه رادیوگرافی پانورامیک را می توان به دو دسته طبقه بندی کرد: (۱) تحریف لاینفک در سیستم پانورامیک و (۲) خطا در نحوه قرار گیری بیمار. مشخصه ویژه رادیوگرافی پانورامیک یک تصویر واحد از فک ها است که بزرگنمایی عمودی و افقی همراه با ضخامت مقطع توموگرافی را نشان می دهد، که بر اساس موقعیت آناتومیکی متفاوت است. منبع اشعه ایکس فک ها را از زاویه منفی (۸%- ۹%) در معرض دید قرار می دهد، که باعث بزرگنمایی قطعی می شود. بزرگنمایی افقی غیر یکنواخت است و به دلیل موقعیت های مختلف بیمار و فاصله نقطه کانونی- شیء و موقعیت نسبی مرکز چرخش سیستم اشعه ایکس، نمی توان آن را به دقت تعیین کرد. مطالعات بالینی نشان داده اند که بزرگنمایی غیریکنواخت ممکن است در محدوده ۱۵% تا ۲۲۰% وجود داشته باشد. با افزایش فاصله جسم تا فیلم و کاهش فاصله منبع اشعه ایکس تا شی، ساختار فک ها بزرگتر می شوند.

ساختارهایی که نسبت به گیرنده ایمپلنت به صورت مایل قرار دارند، جنبه هایی از ساختارها را تولید می کنند که وقتی از گیرنده تصویر دورتر هستند، بزرگنمایی بیشتری دارند و وقتی به گیرنده تصویر نزدیک تر هستند، بزرگنمایی کمتری دارند. بزرگنمایی یکنواخت ساختارها، منجر به ایجاد تصاویر تحریف شده ای می شود که در طراحی درمان قابل جبران نیستند. نواحی خلفی فک بالا معمولاً کمترین تحریف را در یک رادیوگرافی پانورامیک دارند. ضخامت مقطع توموگرافیک رادیوگرافی پانورامیک یا گودی کم عمق متمرکز، در نواحی خلفی ضخیم (≈۲۰ میلی متر) و در ناحیه قدامی نازک (۶ میلی متر) است.

رادیوگرافی پانورامیک سنتی یک تکنیک با بازده بالا برای نشان دادن بیماری های دندانی و استخوانی است. با این حال، رادیوگرافی پانورامیک کیفیت یا معدنی شدن استخوان را نشان نمی دهد و به دلیل بزرگنمایی، از نظر کمی گمراه کننده است. از آنجا که نمای مقطعی بعد سوم نشان داده نمی شود، رابطه بین ساختارهای حیاتی و کمیت بعدی محل کاشت ایمپلنت به راحتی به تصویر کشیده نمی شود.

رادیوگرافی پانورامیک یک تکنیک شناخته شده است که در دندانپزشکی به صورت گسترده در دسترس است، و به همین دلیل، دندانپزشکان ابزارهایی را برای جبران کاستی های آن توسعه داده اند. شرکت های تولید ایمپلنت معمولاً روکش های بزرگنمایی شده را با بزرگنمایی از پیش تعیین شده ۲۵ درصدی، برای ارزیابی اندازه ایمپلنت به بازار عرضه می کنند، که برای مقایسه با موقعیت های ساختار حیاتی روی یک فیلم پانورامیک قرار می گیرند. با این حال، اینها نباید به عنوان تنها ارزیابی قبل از جراحی طراحی درمان کاشت ایمپلنت های دندانی مورد استفاده قرار گیرند. به دلیل مضرات ذاتی رادیوگرافی پانورامیک، اکثر مطالعات بالینی، عدم دقت اندازه گیری های مستقیم را اثبات می کنند.

نحوه قرار گیری بیمار نیز عامل تعیین کننده ای در عدم دقت رادیوگرافی پانورامیک است که منجر به تحریف هندسی می شود. با آگاهی، اکثر خطاها در نحوه قرار گیری بیمار قابل اصلاح هستند. با این حال، در یک صفحه معین، تحریف افقی را نمی توان مشخص نمود و اندازه گیری ها کاملاً غیر قابل اعتماد هستند. ابعاد افقی تحت تأثیر مرکز چرخش پرتو هستند که نسبت به فاصله جسم تا فیلم تغییر می کند.