توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی یا اسکن CBCT

توموگرافی کامپیوتری (CT) مخروطی دندانپزشکی نوع خاصی از تجهیزات رادیوگرافی با اشعه ایکس است که زمانی استفاده می شود که رادیوگرافی های معمولی دندان یا صورت کافی نیستند. پزشک شما ممکن است از این فناوری برای تولید تصاویر سه بعدی (۳D) از دندان ها، بافت های نرم، مسیرهای عصبی و استخوان ها تنها در یک اسکن استفاده کند.

این فرایند به آمادگی اندک، یا غالباً به هیچ آماده سازی خاصی نیاز ندارد. اگر احتمال دارد باردار باشید به پزشک خود اطلاع دهید. لباس های شل و راحت بپوشید و جواهرات خود را در منزل بگذارید. ممکن است از شما خواسته شود روپوش بپوشید.

در این مقاله به این پرسش های شما در مورد این نوع تصاویر رادیوگرافی با اشه ایکس پاسخ خواهیم داد:

پرتو مخروطی CT دندانپزشکی چیست؟

تصویر رادیوگرافی سی تی پرتو مخروطی چه کاربردهای متداولی دارد؟

برای گرفتن این تصاویر چه آماده سازی هایی باید انجام دهیم؟

تجهیزات این نوع رادیوگرافی به چه شکل هستند؟

فرایند گرفتن تصاویر رادیوگرافی پرتو مخروطی CT به چه صورت است؟

در طول انجام و بعد از گرفتن تصویر رادیوگرافی چه تجربه ای خواهید داشت؟

چه کسی نتایج را تفسیر می کند و چگونه می توان آنها را بدست آورد؟

مقایسه مزایای تصاویر رادیوگرافی پرتو مخروطی CT در مقابل خطرات آن

سی تی پرتو مخروطی دندانپزشکی چیست؟

توموگرافی کامپیوتری (CT) پرتو مخروطی نوع خاصی از دستگاه های رادیوگرافی با اشعه ایکس است که در شرایطی استفاده می شود که تصاویر رادیوگرافی معمولی دندان یا صورت کافی نیستند. از این نوع تصاویر رادیوگرافی به طور معمول استفاده نمی شود زیرا این اسکنرها نسبت به اسکنرهای تصاویر رادیوگرافی معمولی دندان با اشعه ایکس، به طور قابل توجهی فرد را در معرض پرتو بیشتری قرار می دهند. این نوع اسکنرهای CT از نوع خاصی از فناوری برای تولید تصاویر سه بعدی (۳D) از ساختارهای دندانی، بافت های نرم، مسیرهای عصبی و استخوان در ناحیه کرانیوفاسیال در یک اسکن واحد استفاده می کند. تصاویر بدست آمده از پرتو مخروطی CT امکان طراحی دقیق تر درمان را فراهم می کنند.

سی تی پرتو مخروطی شبیه سی تی های معمولی نیست. با این حال، می توان از CT پرتو مخروطی دندان برای تولید تصاویری استفاده کرد که به تصاویر تولید شده با دستگاه تصویر برداری CT معمولی شباهت دارند.

با سی تی پرتو مخروطی، یک پرتوی اشعه ایکس به شکل یک مخروط در اطراف بیمار حرکت می کند تا تعداد زیادی تصویر را تولید کند، همچنین به آنها تصاویر از نماهای مختلف نیز گفته می شود. سی تی اسکن ها و CT پرتو مخروطی هر دو تصاویر با کیفیت بالا تولید می کنند.

پرتو مخروطی دندانی به عنوان ابزاری برای تولید انواع تصاویر مشابه اما با یک دستگاه بسیار کوچکتر و ارزان تر توسعه داده شد که می تواند در یک مطب به صورت سرپایی کار گذاشته شود.

سی تی پرتو مخروطی تصاویری با جزئیات از استخوان ارائه می دهد و برای ارزیابی بیماری های فک، دندانی، ساختارهای استخوانی صورت، حفره بینی و سینوس ها انجام می شود. این دستگاه اطلاعات تشخیصی کامل که سی تی های معمولی ارائه می دهند، بویژه در ارزیابی ساختارهای بافت نرم مانند عضلات، غدد لنفاوی، غدد و و اعصاب را ارائه نمی دهد. با این حال، سی تی پرتو مخروطی در مقایسه با سی تی معمولی، از نظر قرار گرفتن در معرض پرتو کمتر، برتر است.

اسکن CBCT

برخی از متداول ترین کاربردهای تصاویر رادیوگرافی سی تی پرتو مخروطی کدامند؟

استفاده از دستگاه های رادیوگرافی اسکن پرتو مخروطی توسط رادیولوژیست ها و متخصصان دندانپزشکی برای کاربردهای مختلف بالینی رو به افزایش است. سی تی های پرتو مخروطی دندانی معمولاً برای طراحی درمان استفاده می شود.

در مورد بیماری ها یا سایر شرایط پزشکی که اخیراً داشته اید به پزشک خود اطلاع دهید.

این نوع تصاویر بعلاوه برای موارد پیچیده تری که شامل موارد زیر هستند مفید می باشند:

• طراحی جراحی برای دندان های نهفته.
• تشخیص اختلال مفاصل فکی- گیجگاهی (TMJ).
• طراحی درمان قرار دادن صحیح ایمپلنت های دندانی.
• ارزیابی فک، سینوس ها، کانال های عصبی و حفره بینی.
• تشخیص، اندازه گیری و درمان تومورهای فک.
• تعیین ساختار استخوانی و انحراف دندان ها.
• تعیین محل منشأ درد یا آسیب.
• تجزیه و تحلیل سفالومتری.
• جراحی ترمیمی.
• تجسم دندانهای غیر طبیعی
• ارزیابی صورت و شکاف کام
• تشخیص پوسیدگی های دندانی (حفره های دندامی)
• تشخیص آندودنتیک (کانال ریشه)
• تشخیص تروماهای دندانی.

این نوع تصویر برداری برای تشخیص بیماری های گوش و حلق و بینی نیز کاربرد دارند.

چگونه باید برای گرفتن سی تی پرتو مخروطی آماده شد؟

گرفتن تصاویر رادیوگرافی سی تی پرتو مخروطی به آماده سازی ویژه ای نیاز ندارند.

قبل از تصویر برداری، ممکن است از شما خواسته شود هر چیزی که ممکن است در تصویربرداری تداخل ایجاد کند، از جمله اشیاء فلزی مانند جواهرات، عینک، کلیپس های موی و سمعک، را خارج کنید. گرچه ممکن است ابزارهای دندانی متحرک نیاز به برداشتن نداشته باشند، اما توصیه می شود آنها را برای گرفتن عکس رادیوگرافی خود همراه داشته باشید، زیرا ممکن است دندانپزشک یا جراح دهان و دندان شما نیز به بررسی آنها نیاز داشته باشد.

زنان در صورت وجود احتمال بارداری، همیشه باید به دندانپزشک یا جراح دهان خود اطلاع دهند.

تجهیزات تصویر برداری سی تی پرتو مخروطی به چه شکل هستند؟

اسکنرهای سی تی پرتو مخروطی، دستگاه های مربعی شکلی هستند که یا شامل یک صندلی قائم برای نشستن، یا یک میز متحرک هستند تا بیماران بتوانند در طول تصویر برداری دراز بکشند. اسکنرهایی که شامل یک صندلی هستند دارای یک بازوی C چرخان، تشدید کننده تصویر رادیوگرافی با اشعه ایکس هستند، که حاوی یک منبع اشعه ایکس و یک گیرنده است. دستگاه های سی تی پرتو مخروطی با یک میز، شامل یک اهرم چرخان هستند.

اسکن CBCT

تصویر رادیوگرافی سی تی پرتو مخروطی چگونه گرفته می شود؟

طی تصویر برداری سی تی پرتو مخروطی، بازوی C یا اهرم به صورت چرخش کامل ۳۶۰ درجه به دور سر می چرخد، در حالی که برای خلق تنها یک تصویر سه بعدی ۳-D چندین تصویر از زوایای مختلف ثبت می کند.

منبع اشعه ایکس و گیرنده در سمت های مخالف بازوی C یا اهرم چرخان نصب شده اند و به صورت هماهنگ می چرخند. تنها در یک چرخش، گیرنده می تواند تصاویری با وضوح بالا، بین ۱۵۰ تا ۲۰۰، دو بعدی (۲-D) تولید کند، که سپس به صورت دیجیتالی ترکیب می شوند تا یک تصویر سه بعدی (۳D) را تشکیل دهند که بتواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت دهان و دندان و کرانیوفاسیال شما در اختیار دندانپزشک یا جراح دهان و دندان شما قرار دهد.

این فرایند چگونه انجام می شود؟

بسته به نوع اسکنر سی تی پرتو مخروطی که استفاده می شود، از شما خواسته می شود روی صندلی تصویر برداری بنشینید یا روی میز تصویر برداری دراز بکشید. دندانپزشک یا جراح دهان و دندان، شما را به گونه ای قرار می دهد که مساحت مورد نظر در مرکز پرتو قرار داشته باشد. از شما خواسته می شود کاملاً بی حرکت بمانید در حالی که منبع اشعه ایکس و گیرنده به صورت ۳۶۰ درجه یا کمتر، در اطراف شما می چرخند. برای یک حجم کامل، این فرایند به طور معمول می تواند بین ۲۰ تا ۴۰ ثانیه طول بکشد، که تحت عنوان یک تصویر برداری کامل با اشعه ایکس از دهان نامیده می شود، که در آن کل دهان و ساختارهای دندانی تصویر برداری می شوند، و برای یک اسکن منطقه ای، که روی یک منطقه خاص از فک بالا یا فک پایین متمرکز است کمتر از ۱۰ ثانیه طول می کشد.

در طول و بعد از فرایند عکس برداری چه تجربه ای خواهید داشت؟

شما در هنگام گرفتن عکس رادیوگرافی سی تی پرتو مخروطی هیچ دردی را تجربه نخواهید کرد و پس از اتمام آن قادر خواهید بود به فعالیت های روزمره خود برگردید.

چه کسی نتایج را تفسیر می کند و چگونه می توان آنها را بدست آورد؟

دندانپزشک، جراح دهان و دندان یا رادیولوژیست شما می توانند تصاویر را تجزیه و تحلیل کنند. آنها ممکن است به طور مستقیم در مورد نتایج با شما بحث کنند یا نتایج را برای پزشک یا دندانپزشک ارجاع دهنده شما ارسال کنند.

اسکن CBCT

مزایای سی تی پرتو مخروطی در مقایسه با خطرات آن

مزایا

از آنجا که یک اسکن CBCT تمام استخوان ها، اعصاب و بافت های نرم را با جزئیات بالا نشان می دهد، این امکان را فراهم می آورد تا پزشک شما سلامت شما مورد بررسی قرار دهد و روش درمانی خود را قبل از شروع حتی یک فرایند طراحی کند. از جمله مزایای دیگر این روش تصویر برداری عبارتند از:

• پرتوی اشعه ایکس متمرکز، پراکندگی پرتو را کاهش می دهد، و در نتیجه منجر به بهبود کیفیت تصویر برداری خواهد شد.
• تنها با یک مرتبه اسکن گرفتن، می توان تصاویری از نماها و زوایای مختلف تولید کرد که می توانند برای ارائه یک ارزیابی کامل تر دستکاری شوند.
• سی تی اسکن های پرتو مخروطی اطلاعاتی بیشتر از تصاویر رادیوگرافی معمولی با اشعه ایکس ارائه می دهند و این امکان طراحی دقیق تر درمان را فراهم می کند.
• اسکن سی تی بدون درد، غیر تهاجمی و دقیق است.
• یکی از مهم ترین مزایای سی تی، توانایی آن در تصویر سازی استخوان و بافت نرم به صورت همزمان است.
• پس از تصویر برداری سی تی، هیچ پرتوی در بدن بیمار باقی نمی ماند.
• پرتوهای اشعه ایکس مورد استفاده برای اسکن سی تی نباید هیچ عوارض جانبی فوری داشته باشند.
• کاهش زمان تصویر برداری
• اندازه گیری های دقیق، از جمله شکل و ابعاد فک بیمار
• شناسایی مشکلات لثه
• تشخیص ضایعاتی که ممکن است نشان دهنده بیماری جدی باشند
• پیدا منشأ هرگونه درد
• ارزیابی سینوس ها، حفره بینی و کانال عصبی

خطرات

• همیشه اندکی احتمال سرطان ناشی از قرار گرفتن در معرض پرتو وجود دارد. با این حال، مزایای یک تشخیص دقیق بسیار بیشتر از خطر ناشی از اسکن سی تی است.
• از آنجا که کودکان نسبت به اشعه حساس تر هستند، آنها فقط در صورت ضروری بودن برای تشخیص، باید اسکن CT داشته باشند. برای آنها نباید اسکن سی تی تکرار شود مگر اینکه لازم باشد. اسکن های سی تی در کودکان همیشه باید با تکنیک دوز- اندک انجام شوند.

مقایسه رادیوگرافی پرتو مخروطی با رادیوگرافی های معمولی

احتمالاً در گذشته از پرتوهای X X (FMX) یا پرتوهای پانوراما X (PANO) از دندانپزشک خود شنیده اید یا دریافت کرده اید.

FMX – به طور معمول هر ۳ ۵ سال توسط دندانپزشک خود گرفته می شود. FMX تصاویر هر دندان و ساختارهای اطراف را ضبط می کند و برای تشخیص بیماری لثه ، حفره ها ، آبسه های دندان و ضایعات استفاده می شود.

PANO – یک تصویر واحد که اغلب توسط جراحان دهان و ارتودنتیست استفاده می شود. این نوع اشعه X جزئیات صریح را ارائه نمی دهد.

در مقایسه با این پرتوهای استاندارد X ، یک اسکن CBCT دندانپزشکی یک روش بسیار دقیق تر و مؤثرتر برای گرفتن اطلاعات در مورد سلامت دندان شما است. فناوری CBCT همچنین از تابش کمتری استفاده می کند و برای دیدن منظره ها و زوایای مختلف دهان به اسکن کمتری نیاز دارد. بعلاوه ، بر خلاف پرتوهای سنتی دندانپزشکی ، اسکن CT Cone Beam می تواند هم استخوان و هم بافت های نرم را نشان دهد.

اطلاعات مربوط به بیماران و والدین

انجمن دندانپزشکی آمریکا ADA و سازمان غذا و دارو FDA توصیه می کنند که پزشکان گرفتن تصاویر رادیوگرافی دندانپزشکی با اشعه ایکس، از جمله CBCT دندانپزشکی را تنها در صورتی انجام دهند که برای تشخیص یا درمان بیماری ضروری باشد. مزایای بالینی تصویربرداری با اشعه ایکس به صورت صحیح از نظر پزشکی، فراتر از مقداری اندک خطر پرتو است. با این حال، برای کمک به حداقل رساندن این خطر باید تلاش شود.

FDA همچنین توصیه می کند که برای تمامی فرایندهای تصویربرداری با اشعه ایکس، از جمله CBCT دندانی، بیماران و والدین کودکان باید:

• با پزشک معالج خود صحبت کنید.
• مزایا و خطرات این فرایند را قبل از انجام آن مرور کنید.
• صحبت کنید که آیا انجام تصویربرداری ضروری است و آیا روش های جایگزینی وجود دارند که به همان اندازه مفید باشند و در آنها از هیچ اشعه یونیزه ای استفاده نشود یا مقدار آن کمتر باشد.
• بپرسید که آیا در این تسهیلات از تکنیک های کاهش تابش مانند پروتکل های مبتنی بر اندازه، برای کودکان استفاده می شود یا خیر.
• سوابق تصویربرداری پزشکی خانواده خود را ثبت کنید.
• فرم هایی برای بیماران و والدین وجود دارند که می توانند در آنها تمام تصویربرداری های انجام شده در گذشته را ثبت کنند تا آن را به پزشک ارجاع دهنده برای گرفتن یک تصویر برداری جدید ارائه دهند.

اطلاعاتی برای دندانپزشکان

CBCT دندانی صرفاً باید در صورت لزوم انجام شود تا اطلاعات بالینی را ارائه دهد که با استفاده از سایر روش های تصویربرداری امکان پذیر نیست.

همانطور که در اعلامیه سازمان غذا و دارو آمده است، برای کاهش قرار گرفتن در معرض پرتو غیر ضروری ناشی از تصویربرداری پزشکی، توصیه شده است که متخصصان تصویربرداری اصول توجیه و بهینه سازی را برای محافظت از بیمارانی که تحت تصویر برداری های رادیولوژی قرار می گیرند دنبال کنند. FDA به دندانپزشکان توصیه می کند:

• برای اطمینان از درک واضح مزایا و خطرات، در مورد دلیل منطقی برای تصویر برداری با بیمار و یا والدین گفتگو کنید.
• تعداد مراجعه های نامناسب (یعنی امتحانات تصویربرداری اشعه X را توجیه کنید) کاهش دهید:
• تعیین اینکه آیا تصویر برداری، برای پاسخ به یک سوال بالینی نیاز است.
• در نظر گرفتن معاینات جایگزین که در آنها بیمار در معرض پرتو قرار نمی گیرد یا در معرض پرتو کمتری قرار می گیرد.
• بررسی سووابق تصویربرداری پزشکی بیمار برای پرهیز از تکرار تصویر برداری ها.
• برای تصویر برداری های CBCT دندانی از تنظیمات قرار گرفتن در معرض پرتو استفاده کنید که به گونه ای بهینه سازی شده اند تا کمترین دوز پرتو را ارائه دهند که کیفیت کافی تصویر برای تشخیص را به همراه دارد (به عنوان مثال، دوزهای پرتوها باید ‘به اندازه ای اندک که به صورت معقول قابل دستیابی’ باشند). فاکتورهای تکنیک مورد استفاده باید بر اساس ملاحظات بالینی، اندازه بیمار و ناحیه آناتومیکی اسکن شده انتخاب شوند، و تجهیزات باید به درستی نگهداری و آزمایش شوند.